10.11.2015 / 13:31 xeber –

… Mən xoşbəxt adamam. Xoşbəxtlik insana nəsib olursa, bu, çox böyük işdir. Mən iki yüzilliyin, iki minilliyin qovşağını yaşamışam. Azərbaycanın müstəqilliyini görmüşəm. Bütün xoşbəxtliklər keçəridir, ötüb gedir. İki xoşbəxtlikdən başqa. Biri odur ki, Vətən azad olsun, xalq azad olsun, müstəqil olsun. Onun töhfələrinin bəhrəsini biz dəririk. İkinci də, insan o vaxt əbədi xoşbəxt olur ki, övladlarından yarısın…

…Xaricdə işləyən vaxt həmişə ürəyimdən qara qan axırdı ki, İlahi, niyə bizim dövlət başçılarımız olmasın, başqa yerlərə getməsinlər, bizim bayrağımız dalğalanmasın, himnimiz çalınmasın, xarici ölkələrdə tanınmayaq… Mən xaricdə işləyəndə də rus koloniyası yazılırdı və yeganə ona qarşı çıxanlar ukraynalılar idi ki, niyə rus koloniyası, sovet koloniyası, sovet mütəxəssisləri deyilir?…

Onları mən görürdüm. Adam da ki, qandı, anladı, o böyük dərddir. Qanmamağa nə var ki…

…Nostradamus yazır ki, mən dünyada iki qüvvəyə inanıram. Yaradana və təbiətə. Yaradan və təbiət bir bütövdür. Mən 1956-cı ildə məktəbi qurtarıb gəldim universitetin tarix fakültəsinə. 368 nəfərdən 27 nəfər qaldıq. 2 nəfəri – Aşqabaddan bir qızı və məni şərti götürməli oldular. Dedilər, yanvar ayına qədər sizə nə təqaüd verəcəyik, nə də ki, yataqxanada yer. İndi o dövrü, yəqin ki, təsəvvür edərsiniz. Çox çətin idi. Mən qayıtdım getdim kəndə…

…İkinci il gələndə, mənim müəlliməm var idi, Mədinə xanım, bakılı idi. İngilis dilindən dərs deyirdi. Dedi: “Oğlum, sən axı ingilis dilini yaxşı bilirsən, niyə ora getmirsən, get, orada gələcəyin olacaq”. Gəldim ingilis dili fakültəsinə girdim. 4-cü kursda oxuyanda, taleyin qisməti də var, mən bunu deyirəm, yaxşı oxuyan tələbələrdən bir neçə nəfər, həm gərək rus dilini bilə idi, həm də gərək ingilis dilini bilə idi. Bir neçə nəfəri xaricdə tərcüməçi işləmək üçün hazırladılar. 3 nəfər yoldaş – Söhrab Əliyev, Qəzənfər Məmmədov və bir də mən Qəzənfər, Qəzənfər Paşayev, dedik  ki, üçümüz də İndoneziyaya gedirik”…

… Bir dəfə Axundov adına kitabxanaya getmişdim. Fəlsəfə elmləri namizədi Davud Dəmirli mənə dedi ki, Qəzənfər müəllim,  “Azərbaycan” jurnalının 9-cu nömrəsində Rəsul Rzanın məqaləsi çıxıb, “Uzaq ellərin yaxın töhfələri”, oxudunmu?  1961-ci il idi. Bəxtiyar Vahabzadə, Qasım Qasımzadə və  Rəsul Rzadan ibarət ilk Azərbaycan nümayəndə heyəti İraqa gedib Füzulinin qəbrini, daha sonra Kərkükü ziyarət etmişdi. Onda Ata Tərzibaşının üçcildliyi çıxmışdı, “Kərkük-xoryat bayatıları”,  Rəsul Rza onun əsasında yazmışdı  “Uzaq ellərin yaxın töhfələri”  məqaləsini. Mən jurnalı götürdüm oxudum. Bu, bir dissertasiyaya sığmayan böyük bir iş idi. Qaçdım gəldim. Yalvardım ki, məni İraqa göndərin, İndoneziyaya getmirəm. Amma bayaq  o yerləri elə istəyirdim ki, gedim o yerləri görüm, nələr var orda… Mən İraqa belə getdim…

… İraqa getməmişdən əvvəl 4-cü kursda oxuyanda Qulam Bağırov adlı müəllimimiz var idi. Sibirdən, sürgündən gəlmişdi. Mikayıl Azaflı elə-belə yazmırdı ki:

Qoca Azaflıyam, dilim var, lalam,

Təbrizdə qardaşım, Sibirdə balam,

Elə bir dərd varmı, çəkməmiş olam,

Bax onlar ağartdı saçımı mənim.

Bax, saçımız oradan ağarırdı ki, xalqın düşünən beyinlərini məhv edirdilər açıq şəkildə. O Qulam Bağırov da çox böyük bir alim idi.  Gözəl insan idi.  Dedi, get sən Dilçilik İnstitutuna. Dedi ki, akademik Şirəliyevə demişəm. Səni işə götürəcəklər orada. Hələ 4-cü kursda oxuyuram. Akademik Şirəliyevin yanına getdim. O dedi ki, bala, hazırlaşırsan İraqa, bu, böyük şansdır. Orada azərbaycanlılar yaşayır. Onların dialektini tədqiq elə. Mənim mövzumu da  təsdiq elədilər: “Azərbaycan dilinin Kərkük dialekti”.

… Mən getdim İraqa. Kərküklülərlə tanış oldum, yaxın oldum. Orada Ata Tərzibaşı ilə tanış oldum. Mən onu ustadım hesab edirəm. O dedi ki, sən  dialekti folklorsuz eləsən, o, duzsuz yemək kimi, şəkərsiz çay kimi  bir şey olacaq, gərək, sən bunu bir yerdə eləyəsən. Böyük işlər buradan başladı. Buradan sonrası isə adamın çalışqanlığından asılıdır. Həyatda hər şey zəhmətlə bağlıdır…

… Məni ən çox sevindirən həm də bu olub ki, 1968-ci ildə mənim kitabım çıxıb – “Kərkük bayatıları”. Qoy, bir şey də deyim. 1960-cı il idi. 3-cü kursda oxuyurdum. Bir məqalə yazmışdım. Yusif Şirvanın “Şəfəq” romanı var idi… Oxudum, gördüm ki, kənd həyatı burada o qədər də güclü işlənməyib. 12 vərəqli dəftər götürdüm. Bir məqalə yazdım, getdim “Azərbaycan gəncləri” redaksiyasına. Redaksiyada bir nəfərin yanında oldum. Dedim, bu kitabı gətirmişəm. Kənd həyatı burada yoxdur. Soruşdu ki, yazında tərif var, dedim, yox. Dedi, get, bir az da tərif yaz, gətir. Sonra bildim ki, o, həmin şöbənin müdiri, mənim sonra əziz dostum, müəllimim olacaq akademik Bəkir Nəbiyev imiş…

… 3-cü kursda oxuyuram. Süleyman Rəhimovun 60 illiyidir. Tələbələr adından çıxış etməyi mənə həvalə etdilər. Çıxış eləyəndə “ Saçlı” romanı barədə dedim  ki, bu roman çıxanda mən oxumağı bacarmırdım. Hələ məktəbə getmirdim də. Dayım oğlu var idi, İsfəndiyar, indi də durur. Polkovnikdir. İsfəndiyara dedim, oxu mənə “Saçlı”dan, mən mənə düşən qənd payımı da sənə verəcəyəm, pendir payımı da, şor payımı da. O da oxuyurdu. Elə bunu danışmışdım, Nəbi Xəzri dedi ki, o vaxt  “Saçlı” yox idi. Süleyman Rəhimov haqqın tərəfini saxladı. Dedi, bu balam düz deyir: “Ay Nəbi, sən Moskvada-zadda oldun. Xəbərin olmadı. Kitab çapdan çıxıb”. Onda Rəsul Rza dedi: “Bu oğlandan nə isə çıxacaq”. Hamı güldü. Düz 8 il sonra mənim Rəsul Rza ilə birlikdə “Kərkük bayatıları” kitabım çapdan çıxdı. Yəni, gərək çalışasan həyatda…

… “Mən Kərkük folklorundan müdrikliyi götürdüm. Klassik ədəbiyyatı orada öyrəndim. 2 il Nəsiminin “Divan”ı üzərində işlədim. Elə şeylər çıxır insanın qabağına ki, insan tamam formalaşır…

… Nostradamusa necə gəlməyimi də deyim sizə. Mən İraqda işləyəndə, orada qəzet və jurnallarda aylıq ulduz falı çıxırdı. Mən onu oxuyurdum. Görürdüm ki, məndə olan şeyi yazıb burada… Və mən onda “6 il Dəclə-Fərat sahillərində” kitabımda bir bölməni ona həsr elədim. İndi ki ulduz falı verirlər ha, onlar bütün dünyanı yığıb verirlər. Ulduz falı mühitlə bağlıdır. Hansı mühitdəsənsə, o mühit üçün olanı düzdür…

…Mənim “ 6 il Dəclə-Fərat sahillərində” kitabım dalbadal nəşr olunub. İraqda rəhmətlik Bəndəroğlu 1996-cı ildə onu tərcümə edib buraxdırmışdı.  İraqın millət vəkili Əkrəm Fövzi keçən il  bu kitabı təzədən buraxdı ön sözlə bütün ərəb ölkələrində. Nostradamus gələcəyi görən adam olub. Ona görə də mən bu sahəyə fikir verdim…

… Kitabı niyə başladım?… 1998-ci il idi, ya da 1996-cı il idi. Mənim bir dostum var idi universitetdə – Dəmir müəllim. Rəhmətə gedib indi. Dəmir müəllim analitik kimyanı yaradanlardan biri idi. Zəng elədi ki, mənim 60 illik yubileyimdir, saat 11-də universitetdə keçiriləcək. Sən ora gəlmə. Saat 3-də gəl “Ceyran” restoranına. Mən nə ora gedə bildim, nə bura gedə bildim. Ancaq nə oldu?… Həmin gün qəzetdəki ulduz falında oxumuşdum ki, səni bir yerə dəvət edəcəklər, getmə, sonra bilərsən onun xeyrini. Mən də balığı o çox sevirəm. Bilirəm, gedən kimi balıq yeyəcəkdim. Həmin gün restoranda balıqdan zəhərlənib ölənlər olmuşdu. Səlahəddin Xəlilovun bacısı ölmüşdü, universitetin dosenti idi… Dedim ki, İlahi, mən bunu niyə eləməyim axı?… Bu, var axı…

…Başladım Nostradamusla bağlı bütün kitabları oxumağa. Məndə Nostradamusla bağlı 120 ktab var, özü də müxtəlif dillərdə… Füzulidə belə bir misra var. Deyir, bilmək bəs edər ki, bilmək olmaz. Müəyyən məqama qədər insan həyatda hər şeyi bilir. O məqama gəlir ki, Allahın işinə qarışır. Orada ya dəli olacaq, ya da başına hadisə gələcək. Bax bu baxımdan Nostradamusda da elə olmuşdu… Xalq yazıçısı Elçin Nostradumusla bağlı kitab haqqında çox böyük fikirlər yazıb. Həqiqətən də, çox böyük… Yazıb ki, Qəzənfər müəllim ədəbiyyatımıza yeni bir şey gətirib…

…1983-cü ildə 3 ay Amerikada oldum, ixtisasartırma kurslarında, Arizona ştatında. Kitabxanada axtardım tapdım ki, Aleksandr Düma “Qafqaz səyahəti” adlı kitab yazıb. Azərbaycanda xəbərimiz yoxdur bizim. Niyə? Çünki müəllif erməniləri çox pisləmişdi. Azərbaycanda bu kitabın izinə düşmək mümkün deyildi. Necə ki Sovet dövründə Nostradamusu qadağan eləmişdilər, heç kim bilməzdi belə bir kitab var. Çünki Nostradamus göstərmişdi ki, oktyabr ayında bir hadisə olacaq, qan su yerinə axacaq, qardaş qardaşı öldürəcək, mal kimindir, dövlət kimindir, bilinməyəcək. Ancaq bu, 73 il çəkəcək. 73 ildən sonra qan tökənlər cəzasını alacaq. Bax bu kitabda bu var. Doğrudan da, sovet hakimiyyəti 73 il davam  elədi…

…Mən Dümanın kitabının ingiliscəsini  tapdım. Gətirdim, onu çap elədim. Baxıram ki, Aleksandr Düma bu kitabı 1859-cu ildə  buraxıb. Nəyə görə amerikalılar düz bir əsr sonra onu ingilis dilinə tərcümə ediblər? Maraqlıdır. Dərk elədim ki, bunlar artıq buralara gəlmək istəyirlər. Maraq var. Bizim həyat tərzimizi, düşüncə tərzimizi, adət-ənənələrimizi bilmək istəyirlər. Tərcümənin bu yerdə böyük əhəmiyyəti var…

…Sura Benetin “Necə yaşayasan,100-ü haqlayasan” kitabının da böyük bir hissəsi Azərbaycana həsr olunub. Ona görə mən o kitabı gətirdim tərcümə elədim…

…İndi necə eləmək  lazımdır ki, çox yaşayasan?… Ürəyin açıq olmalıdır. Xeyirxah olmalısan. İnsanlara yaxşı münasibət göstərməlisən. Hətta yaxşı olmayan bir şeydə yaxşı cəhətləri üzə çıxarmalısan. Bunlar hamısı insanın yaşamağına stimuldur, insanı yaşadır. Mən kiməsə bir yaxşılıq eləyəndə, inanın ki, yaşayıram. Gərək xeyirxah olasan, əsas budur…

mənbə :
lent.az